Στροφή στην ουκρανική κρίση

Στροφή στην ουκρανική κρίση

Πηγή:www.capital.gr

Του Κώστα Ράπτη

Στην ουκρανική κρίση τα τελευταία 24ωρα συντελείται μια μεγάλη στροφή, όπως καταδεικνύουν οι εξελίξεις στο διπλωματικό, πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο ταυτόχρονα.

Ήδη η ανακοίνωση της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. με την περί τη Μόσχα Τελωνειακή Ένωση την ερχόμενη Τρίτη 26 Αυγούστου στο Μίνσκ της Λευκορωσίας προϊδεάζει για επικείμενο συμβιβασμό, καθώς θα αποτελέσει την πρώτη περίσταση όπου οι Vladimir Putin και Petro Poroshenko θα βρεθούν “ενώπιος ενωπίω”, μετά τη σύντομη συνάντησή τους στις 6 Ιουνίου, στο περιθώριο των τελετών της 70ής επετείου της Απόβασης στη Νορμανδία. Το γεγονός ότι στην πρόσφατη “τετραμερή” συνάντησή τους οι υπουργοί Εξωτερικών της Γερμανίας, Γαλλίας, Ρωσίας και Ουκρανίας δεσμεύθηκαν να αφήσουν ανοιχτό το μεταξύ τους κανάλι επικοινωνίας, ασφαλώς δεν είναι τυχαίο. Ούτε, πολύ περισσότερο, το γεγονός ότι της Συνόδου του Μινσκ θα έχει προηγηθεί το Σάββατο επίσκεψη της Angela Merkel.

Την στροφή προς την αναζήτηση συμβιβασμού προανήγγειλε εμμέσως ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος με την ενδιαφέρουσα ομιλία του την περασμένη Πέμπτη στην Κριμαία, όπου τόνισε ότι η χώρα του δεν πρέπει να απομονωθεί από τον έξω κόσμο και ότι πρέπει να προετοιμάζεται όχι για πόλεμο, αλλά για σκληρή δουλειά. Η ομαδική μετάβαση της ρωσικής κυβέρνησης και των ηγεσιών των πολιτικών κομμάτων στην προσαρτημένη χερσόνησο αποτέλεσε φαινομενικώς άλλη μία επίδειξη δύναμης της Μόσχας – στην πραγματικότητα, όμως, αποτέλεσε την ευκαιρία για τον Putin να προβάλλει, συγκρινόμενος με το “θηριοτροφείο” της ρωσικής πολιτικής σκηνής, ως ο νουνεχέστερος και περισσότερο “Ευρωπαίος” των Ρώσων ιθυνόντων. Σε κάθε περίπτωση, η ομιλία του δεν μεταδόθηκε, κατά το σύνηθες, ζωντανά από τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης…

Στο Μινσκ θα παραστούν επίσης οι ηγέτες της Λευκορωσίας και του Καζαχστάν (χωρών-μελών της νεοσύστατης Τελωνειακής Ένωσης), ενώ η Ε.Ε. θα εκπροσωπηθεί από την βαρώνη Ashton, τον Γερμανό επίτροπο Ενέργειας Guenther Oettinger και τον Βέλγο επίτροπο Εμπορίου Karel de Gucht καθώς η ατζέντα συμπεριλαμβάνει, σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, θέματα ενεργειακής ασφάλειας, εφαρμογής της ευρώ-ουκρανικής Συμφωνίας Σύνδεσης και σταθεροποίησης της περιοχής του Ντονμπάς – όπου και οι αυτοανακηρυχθείσες Λαϊκές Δημοκρατίες του Ντονιέτσκ και του Λουχάνσκ.

Είναι προφανές ότι οι αλληλο-αναγνωριστικές κινήσεις που συνιστούσαν οι ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και τα ρωσικά αντίμετρα εις βάρος της Ε.Ε. έπεισαν αμφότερες τις πλευρές να επανεξετάσουν τη στάση τους – όπως και η πρωτοφανής κίνηση του ουκρανικού κοινοβουλίου να εξουσιοδοτήσει την εκτελεστική εξουσία να προχωρήσει, αν χρειαστεί, σε κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας στον τομέα του φυσικού αερίου, απειλώντας έτσι την ενεργειακή τροφοδοσία της λοιπής Ευρώπης. Την αίσθηση του επείγοντος εντείνει η επικείμενη έλευση του φθινοπώρου, οπότε το Κίεβο θα βρεθεί αντιμέτωπη με αυξημένες ενεργειακές ανάγκες, ενώ η όλο και πιο πιθανή χρεωκοπία της Ουκρανίας απειλεί τις ρωσικές τράπεζες που έχουν έκθεση στο ουκρανικό χρέος. Σημειώνεται ότι η όποια εξοικονόμηση υπήρξε από τις δημοσιονομικές κινήσεις που επέβαλλε στην Ουκρανία το ΔΝΤ έχει ήδη απορροφηθεί από τις ανάγκες της πολεμικής προσπάθειας στα ανατολικά.

Για τον ίδιο τον Poroshenko είναι σαφές ότι ο Σεπτέμβριος αποτελεί το όριο για το ξεκαθάρισμα της κατάστασης, ενώ και άλλοι ισχυροί παίκτες με συμφέροντα στο Ντονμπάς, όπως ο ολιγάρχης Rinat Ahmetov (πλουσιότερος άνθρωπος της Ουκρανίας, ο οποίος ελέγχει το 10% του ΑΕΠ της) κινούνται για την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης.
Την ίδια στιγμή, οι αντοχές του στρατού και της κοινωνίας της Ουκρανίας φθάνουν στα όριά τους, όσο και αν τα αλλεπάλληλα εγκλήματα πολέμου που συντελούνται εις βάρος των αμάχων (λ.χ. διακοπή της υδροδότησης και βομβαρδισμός περιοχών κατοικίας σε Ντονιέτσκ και Λουχάνσκ) δίνουν την εικόνα επικράτησης εις βάρος των αυτονομιστών. Στην πραγματικότητα, κινήσεις αυτού του τύπου έχουν ως στόχο είτε να κλιμακώσουν την εθνοκάθαρση της περιοχής (την οποία έχουν εγκαταλείψει εκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοί της) είτε να προκαλέσουν μια ρωσική απάντηση, προς μεγάλη ικανοποίηση όσων, όπως η Ουάσιγκτον, προσβλέπουν στη διατήρηση και διεύρυνση του ευρω-ρωσικού ρήγματος.

Για την νεκραναστημένη κρεμλινολογία των ημερών στα δυτικά μέσα ενημέρωσης, οτιδήποτε συμβαίνει στη ρωσική πλευρά δεν είναι παρά ένα παιχνίδι μαριονετών στα χέρια του Putin. Ωστόσο, η πραγματική εικόνα είναι πολύ πιο σύνθετη – όχι μόνο γιατί στην ίδια τη Μόσχα μαίνεται η υπόγεια σύγκρουση των “φιλοδυτικών” με τους “ευρασιατιστές”, αλλά και γιατί τα συμφέροντα του Κρεμλίνου κάθε άλλο παρά ταυτίζονται με αυτά των αυτονομιστών της ανατολικής Ουκρανίας, που άλλωστε διαπερνώνται από τις δικές τους, πολύ έντονες εσωτερικές διαιρέσεις. Το μείζον για τη Ρωσία δεν είναι η απόσπαση ενός τμήματος της ουκρανικής επικράτειας, αλλά η εξασφάλιση της μη ένταξης του συνόλου της Ουκρανίας σε αντίπαλους πολιτικο-στρατιωτικούς συνασπισμούς. Αντίθετα, οι ρωσόφωνοι αυτονομιστές αδυνατούν πλέον να φανταστούν τυχόν εκ νέου υπαγωγή τους στην κεντρική εξουσία του Κιέβου – έστω και στο πλαίσιο ενός ευπαρουσίαστου συμβιβασμού.

Με αυτή την έννοια, μεγαλύτερο βάρος και από τις εξελίξεις στο πεδίο της μάχης έχει η πρόσφατη αντικατάσταση, λόγω “αλλαγής καθηκόντων”, του συνόλου της ηγεσίας των αυτονομιστών, με κορυφαίο τον αποτελεσματικό στρατιωτικό διοικητή Ivan Strelkov. Η Μόσχα είχε κάθε λόγο να πιέσει προς αυτή την κατεύθυνση, εκτός των άλλων και γιατί οι “Λαϊκές Δημοκρατίες”, παίρνοντας την ονομασία τους τοις μετρητοίς, κινήθηκαν προς την εθνικοποίηση των μεγάλων οικονομικών μονάδων, δημιουργώντας ενοχλητικό προηγούμενο για την ίδια τη Ρωσία.

Πηγή: www.capital.gr